In de Jungiaanse psychologie ligt een groot deel van de aandacht op het onbewuste. Daar geven we ervaringen, gevoelens, gebeurtenissen en gedachtes een plek waar we op het moment dat deze in ons bewuste leven voorkwamen, geen ruimte voor hadden. De ervaring is niet weg, maar draait vanaf dat moment mee in ons onbewuste. Je zou kunnen denken: prima, dat is mooi opgeruimd, maar dat blijkt in de praktijk niet helemaal zo te zijn. Het onbewuste draait net zo goed mee. Alleen, het woord zegt het al, zijn we ons daar niet bewust van.
Een voorbeeld van dit meedraaien is het projectie-mechanisme. Als je als kind bijvoorbeeld hebt meegekregen dat je ouders weinig rust namen en doorwerkten, ook als ze ziek waren, kan je je onveilig hebben gevoeld om zelf gevoelens van ziekte kenbaar te maken. Je onderdrukte gevoelens en signalen. Rust nemen en zelf zorg kregen plek in het onbewuste. Op het moment dat je later in je leven een partner krijgt die wel rust neemt als dat nodig is, kun je hier geïrriteerd door raken, je wijst het immers in jezelf af en ziet het dan bijvoorbeeld als luiheid. Wanneer je je hier niet bewust van bent, creëer je op twee manieren een lastige situatie voor jezelf: je neemt geen rust op momenten dat je deze wel nodig hebt, en je wijst rust nemen af en je partner die hier ongetwijfeld wat van vindt.
Iets in ons wil graag dat we uiteindelijk in balans zijn. Het prachtige en bijzondere aan het leven is, dat we dagelijks tal van signalen vanuit het onbewuste krijgen, als ingang om iets wat uit balans is geraakt weer in balans te brengen. Het zijn bijvoorbeeld de verhalen die we ’s nachts in onze dromen krijgen, of door het voelen van irritatie wanneer het projectiemechanisme actief is. Of door sterke fantasieën of dagdromen die we hebben. Als we de signalen te lang negeren, zijn de gevolgen vaak heftiger. In het geval van het voorbeeld van zelfzorg, bijvoorbeeld uitputting, burn-out of chronisch ziek worden. Komt het zover, dan is het veel lastiger de trein weer op het spoor te krijgen.
Het luisteren naar deze signalen vereist een andere houding dan wij gewend zijn. Waar we veelal geleerd hebben zaken met ons hoofd te doorgronden en op te lossen, hebben we een andere relatie aan te gaan met de signalen uit het onbewuste. Probeer maar eens met je hoofd een droom te begrijpen, dat gaat gewoon niet. Wat er wel nodig is, is een houding van geduld en nieuwsgierigheid naar welke wereld er achter de verschillende signalen ligt. En het comfortabel worden van je verbinden met een wereld zonder kant-en-klare antwoorden.
Mythes en de droomwereld zijn in de Jungiaanse psychologie belangrijke ingangen tot het onbewuste. In mijn begeleiding zal ik hier veel gebruik van maken.